Odkryj moc komosy ryżowej! Niezwykłe właściwości quinoi

Komosa ryżowa czyli quinoa,  jest tzw. pseudozbożem. Jej ziarna znane od tysiącleci, nazywane są także „ryżem peruwiańskim”, „złotym ziarnem Inków”. Nie bez powodu roślina ta zaliczana jest często do tak zwanych „superfoods”, czyli pokarmów o niezwykłych właściwościach odżywczych. Komosa posiada bardzo bogaty skład aminokwasowy, jest źródłem mnóstwa substancji niezbędnych do prawidłowej pracy ludzkiego organizmu, zawiera związki fenolowe i jest produktem bezglutenowym .

Na skutek co raz większej świadomości społecznej, wybory żywieniowe stają się coraz bardziej starannie dobierane. Wiele osób zwraca się ku medycynie naturalnej i dlatego stale rośnie zainteresowanie naturalnymi suplementami. Obserwuje się także ciekawy trend zwracania się ku tradycyjnym, starożytnym metodom, opartym na ludowej wiedzy i lokalnych składnikach, które mają prozdrowotne działanie. Dzisiejsza ogólna profilaktyka kieruje się głównie przeciwko otyłości, chorobom układu krążenia, układu pokarmowego i nowotworom.

To dlatego sporym zainteresowaniem cieszą się alternatywne produkty żywieniowe np. amarantus, gryka, czy wspominana już wcześniej, komosa ryżowa.

Komosa ryżowa i jej charakterystyka

W Polsce znana jako komosa ryżowa, na świecie częściej nazywana quinoa. Jest rośliną, którą uprawiano w Ameryce Południowej już 5 tysięcy lat temu. Pewnie nie każdy wie, że należy do rodziny komosowatych, czyli tej samej, do której zalicza się komosę białą – znaną szerzej pod nazwą lebioda. Komosa ryżowa naturalnie występuje jednak  w Peru, Brazylii, Chile i Argentynie.  Może być uprawiana nawet w bardzo niekorzystnych warunkach, rośnie nawet na glebach wysokogórskich (tzw. altiplano). Została udomowiona, jednak na niektórych terenach wciąż rośnie dziko. Etymologii słowa quinoa trzeba szukać w języku Quechua. Pochodzi ono od wyrazu kinwa. Na południu Ameryki nazywa się ją też ayara, supha, jopa i dawe.

Jeśli chodzi o walory smakowe, to komosa jest lekko słodka. Świetnie nadaje się do zastąpienia ryżu, kasz i makaronów w daniach słodkich i głównych.  Istnieje około 120 odmian tego pseudozboża. Do najbardziej popularnych należą czarna, biała i czerwona odmiana. Biała komosa ryżowa jest zdecydowanie delikatniejsza w smaku, a czerwona jest twardsza, dlatego dodaje się ją do sałatek.  Czarna zaś posiada charakterystyczny słodko-ziemisty smak.

Quinoa – wartości odżywcze

Ziarna komosy ryżowej zawierają m.in.:

• białko

W komosie znajdują się wszystkie niezbędne człowiekowi aminokwasy, co w pokarmach roślinnych jest niezwykle rzadkie. Z tego powodu jest cennym źródłem białka dla wegetarian, wegan, czy sportowców.

• witaminy i sole mineralne

Quinoa zawiera wiele cennych witamin (C, E, D, z grupy B) i pierwiastków (żelazo, miedź, wapń, potas, magnez, cynk, mangan, fosfor)

• błonnik

Dzięki zawartości błonnika, spożywanie komosy ryżowej reguluje pracę przewodu pokarmowego. Warto tutaj podkreślić, że komosa zawiera go dużo więcej, niż większość popularnych zbóż.

• nienasycone kwasy tłuszczowe

Komosa ryżowa zawiera zdrowe tłuszcze jednonienasycone, kwasy omega-3 oraz kwas alfalinolenowy (ALA).

Ponadto, quinoa dostarcza sporo energii, podobnie jak ziemniaki, kasza czy ryż, ale jednocześnie posiada bardzo niski indeks glikemiczny (IG 35), a to sprawia, że energia uwalniana jest niezwykle powoli. Już porcja 100 g komosy ryżowej zapewnia znaczne pokrycie zapotrzebowania na niektóre ważne składniki. Przykładowo pokrywa:

– 25% dziennego zapotrzebowania na (RDA)  na witaminę E

– 90% RDA kwasu foliowego

–50% RDA magnezu i fosforu

–15% RDA potasu

Komosa ryżowa – dla kogo?

Uzupełnienie diety komosą ryżową jest wskazane dla osób z nietolerancją laktozy, ponieważ wapń w niej zawarty jest lepiej przyswajalny, niż z mleka.  To również doskonały substytut mięsa dla wegetarian i wegan, gdyż zawiera mnóstwo białka, a jej skład aminokwasowy przypomina białko zwierzęce. Jest źrodłem lizyny i izoleucyny. Zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne, które muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Quinoę zalicza się do nisko przetworzonych produktów bezglutenowych i z powodzeniem może być stosowana u osób z celiakią i alergiami na gluten.

Zastosowanie komosy ryżowej dawniej i dziś

W starożytności komosa stanowiła jeden z ważniejszych składników diety Inków i Azteków, którzy nazywali ją „matką zbóż”. Z określenia tego wynika, że była traktowana, jako roślina o wręcz cudownych właściwościach. Niektóre ludy uważały ją za cudowną i oddawały jej cześć.

Biała quinoa zdobyła najszybszą popularność – to jej przed wiekami używano najczęściej w ziołolecznictwie i gusłach na całym świecie. Ziarna tego psudozboża służyły do produkcji mąki, która świetnie nadawała się do wyrobu pieczywa. W Ameryce Południowej z komosy wytwarza się kasze oraz piwo (chicha). Obecnie produkuje się z niej również paszę dla zwierząt.

Wykorzystanie w kuchni

• dodatek do różnego typu dań – deserów, przekąsek, ciast, wypieków
• mąka z komosy służy do produkcji pieczywa, makaronów, polenty, płatków śniadaniowych
• surowe ziarna i kiełki stanowią wyśmienity dodatek do sałatek i zup
• uzupełnienie diety wegańskiej, wegetariańskiej i bezglutenowej
• zamiennik soi, ryżu, tradycyjnych kasz i makaronów

Przygotowanie
Przed przygotowaniem należy wcześniej przepłukać ziarna pod bieżącą wodą. Komosę ryżową gotuje się tak, jak tradycyjny ryż, pod przykryciem, na małym ogniu, przez około 10-15 minut. Podczas pogowania ziarna pęcznieją i robią się przezroczyste.
Po ugotowaniu quinoa ma lekko słodkawy smak, nadaje się jednak zarówno do potraw na słodko, jak i na słono.

Sprawdź przepisy z wykorzystaniem komosy ryżowej

SAŁATKA Z ŁOSOSIEM, ORZECHAMI PEKAN I GREJPFRUTEM (zobacz)

KREWETKI Z KOMOSĄ I ANANASEM (zobacz)

ARBUZOWA SAŁATKA Z QUINOA (zobacz)

SZARLOTKA Z KRUSZONKĄ (zobacz)

Źródła:

Właściwości odżywcze i prozdrowotne komosy ryżowej, Iwona Mystkowska , Krystyna Zarzecka, Marek Gugała, Alicja Baranowska

KOMOSA RYŻOWA — SŁABO ZNANE PSEUDOZBOŻE O KOSMICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCIACH, Maciej Sułkowsk, Urszula Gawlik-Dziki, Jarosław Czyż

Quinoa – dietetyczna celebrytka, A. Kowalka, „Moda na Zdrowie” nr 6/2017, s. 31–35